He āhuru mōwai mō ngā kararehe māori

Ngā tūroro He wāhi whakamātūtū mō ngā tūroro i muri mai i te maimoatanga ki Te Hōhipera o Wildbase. He putuputu te taetae mai o ngā kararehe hou ki konei mahu ai, kātahi ka whakahokia ki ō rātou nōhanga i te ao tūroa.

Ngā kararehe noho He wāhi noho pūmau mō ētahi kararehe.

Ngā tūroro

Ngā kararehe noho

A Kākāriki Pane-Kura
Kererū
Pāteke
Whio
Tuatara
Korimako
Kūao Tuatara
Kākā

Ngā tūroro o mua

Kōtare nō Whanganui
Kererū Ngāmotu
Kererū nō Taratahi
Karoro nō Taitoko
Ruru Te Whanganui-a-Tara
Ruru nō Tāmaki-nui-a-Rua
Ruru nō Aokautere Karaka
Ruru nō Aokautere Kārikiōrangi
Kāruhiruhi Waikanae
Kiwi Rāwhiti

Kākā

Kākā

He manu kaitā, he turituri a Kākā. Kia raurarahi tonu te ngahere hei nōhanga mōna.

E kitea ana i ngā wao puta noa i Aotearoa, kei raro iho pea i te 10,000 te taupori kākā i tēnei wā. He hua nō te rākau ana kai katoa, nō reira ko te ngaromanga o tō rātou nōhanga me te kainga e te paihamu ngā kai o te wao ngā whakamōrea matua.

Te rironga i a Kākā he rau kitakita

I mua he nui ngā kāhui kākā kei ngā wao huri noa i Aotearoa whānui.

E ai ki ngā kōrero, i te wā o tuauri ka whānakohia e Kākā ngā rau kitakita o Kākāriki. Ko Kākā hangareka tērā e whāngai ana i a Kākāriki ki te huhua o ngā kai. Nāwai rā ka hiamoe a Kākāriki. I a ia e moe ana ka whānakohia ōna rau ātaahua. Mohoa noa nei e noho huna ana ngā rau whānako ki raro i ngā parirau o Kākā.

He taonga matapopore ngā rau o Kākā ki te iwi Māori, hei whakarākei i ōna kahu.

* Nā Manu Kawana o Rangitāne tēnei kōrero

 

TE TOKORUA KĀKĀ NOHO PŪMAU

TE TAURAWHI

Ka paopao tēnei kākā taurawhi (kāore anō kia tapaina he ingoa mōna) i Te Papa Kararehe o Tāmakimakaurau i te Whiringa-ā-rangi 1998, i raro i te maru o te kaupapa whakatipu manu o reira. I te tau i muri, ka mauria mai ki Te Papa Rēhia o Wikitōria, ka whakanōhia ki te taha o tētahi uha i reira i taua wā.

E 20 tau ia i reira e noho ana i te puni manu e pātata ana ki te hōpua tamariki, kātahi ka mauria mai ki te puni manu ara hīkoi hou o konei. Ko te Whiringa-ā-nuku 2018 tērā. Tau ana tā rāua noho ki te puni manu hou nei i te taha o ngā korimako, ngā tūī, ngā kererū me ngā tuatara.

Nāwai rā, ka mate tana hoa, e 38 tau tōna pakeke i te Whiringa-ā-nuku 2019. Mēnā e noho mohoao ana te kākā, kei te takiwā o te 25 ki te 30 tau te wā ora.

Nō te 9 o Poutūterangi 2020 ka tau mai he manu hou ki Wildbase, he kākā uha e kūao tonu ana, ko Māia tōna ingoa. I haramai i Te Papa Kararehe o Pōneke. Ko te tūmanako ia ka noho tahi rāua ko te taurawhi nei mō ngā tau maha haere ake nei.

MĀIA

He kākā uha a Māia, kāore e rerekē ake ngā kōrero mōna i ō ētahi atu. I te 2013 ka mauria atu te kūao kākā nei ki Te Kōhanga, kei te takiwā o te 1 ki te 2 tau noa iho tōna pakeke. Ka mātaihia e ngā rata kararehe, ā, ka kitea e tūroro ana ki tētahi mate wheua. He mate tēnei ka hua ake i te kōpaka o te kai, waihoki e horapa whānui ana tēnei mate i ngā wāhi e inaki ana te nōhanga manu me te nōhanga tāngata, pērā i te rohe o Te Whanganui-a-Tara. E pukahu ana ngā kākā o reira i te angitu o te kaupapa whakatipu manu o Zelandia.

He mea whati te pūkaka matau o Māia, 135-putu te piko whakamuri, whakarunga hoki o tana waewae. I te mate hoki te wheua o tōna pokohiwi mauī. Ahakoa kua mahu ēnei mate, e whāngaihia tonutia ana ki te rongoā i ia rā, e aroturukitia ana i ia rā. Ko tētahi o ngā take kāore ia i whakahokia ki te ao tūroa ko te tūponotanga nui ka pāngia ki te pona kakā ina pakeke haere ia. Ko tētahi atu take, ko te tūpono ka mate i te wā ka whakawhānau ia. Ka āta aroturikitia a Māia e ngā kaimahi o Wildbase.

I te tau 2019 ka paopao pīpī a Māia, ka pai hoki tana whakatipu i tana pīpī. He kanohi whakatairanga a Māia i tōna momo, he whakaatu i ngā raruraru tērā ka pupū ake i te noho tahi o te kararehe mohoao me te tangata, he whakaatu hoki i te hiranga o te kai tika mā ngāi manu māori, kaua rātou e kai i te kai a te tangata, pērā i te kano puakōmaru, i te parāoa me te tīhi.

Ko tāu hei āwhina i a ngāi manu māori, he whakatipu rākau māori whaipua, rākau whaihua hoki, pērā i te kōwhai, i te mānuka me te harakeke. Ko ērā rākau hei pātaka kai mā ngā manu.

Ko te whakaahua roto o Māia i hopukina i Te Kōhanga, Te Papa Kararehe o Pōneke. Ko ngā porowhita whero e rua e tohu ana i te piko o tōna pūkaka matau me te mate wheua kei tōna pakihiwi mauī.

0 / 0